-
نتیجۀ سلوک چیست؟
-
نتیجۀ سلوک عبارت است از تذلّل و خشوع و خضوع در برابر پروردگار و اراده و مشیّت او، و مؤثّر دانستن پروردگار در همۀ امور، و استقلالِ در تسبیب و تأثیر و متوحّد و متفرّد بودن پروردگار در همۀ جریانات و در همۀ حوادث؛ چنان‌که امام صادق علیه السّلام در همین دو فقره، حقیقت عبودیّت را به این کیفیّت بیان می‌کنند.
-
لازمۀ این [غلوّ و افراط]، این است که انسان حرکتی بر خلاف این جریان پیدا کند؛ دقیقاً مثل ماشینی که شما در آن ماشین بنزین و آب می‌ریزید و هوا و برقش را تنظیم می‌کنید و همۀ موانع را از سر راه برمی‌دارید، امّا آن را با یک طناب یا یک زنجیر یا یک میله به جایی مرتبط می‌کنید؛ ماشین آمادۀ حرکت است و می‌خواهد به جلو حرکت کند و راننده هم آن را روشن می‌کند، امّا هرچه گاز می‌دهد و هرچه این ماشین بیشتر بنزین مصرف می‌کند، از جای خودش تکان نمی‌خورد. این گیر باید برطرف بشود؛ چون این گیری که الآن هست نمی‌گذارد این اسباب و ادوات و این آلاتی که شما برای حرکت ماشین فراهم کرده‌اید، بتواند کارساز باشد.
-
اظهار خودیّت در قبال پروردگار، مانع سیر و سلوک
-
آن مانع مهمّ در سلوک عبارت است از اینکه انسان در مقابل پروردگار برای خود جایی باز کند! در این‌صورت هیچ راهی ندارد و بلکه خطراتی هم بر او مترتّب می‌شود.
-
عنوان بصری ج5 – حقیقت عبودیت